Γράφει η Χρύσα Βαφειάδη
Αρκετές είναι οι φορές που μετά από την εγκυμοσύνη παρατηρείται μια γραμμή, άλλες φορές πιο βαθιά και άλλες φορές πιο λεπτή, που «χωρίζει» την κοιλιακή χώρα νοητά σε δυο μέρη. Ο διαχωρισμός αυτός ονομάζεται διάσταση του ορθού κοιλιακού μυός. Σε πολλές περιπτώσεις το κενό που δημιουργείται είναι τέτοιο που χωράνε έως και δυο δάχτυλα ανάμεσα στο κενό αυτό. Άλλες αιτίες της διάστασης του ορθού κοιλιακού είναι η παχυσαρκία, οι προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις στην κοιλιά και ο λανθασμένος τρόπος εκτέλεσης ασκήσεων με τους ορθούς κοιλιακούς μύες.
Η κλινική διάγνωση της διάστασης συνήθως βασίζεται στο μέγεθος της προεξοχής των κοιλιακών μυών και λιγότερο στην απόσταση του κενού που δημιουργείται μεταξύ των μυών. Ωστόσο, κενό μεγαλύτερο των 2cm θεωρείται παθολογικό και αποτελεί σημαντικό διαγνωστικό κλινικό σημείο. Παρόλα αυτά, η μέτρηση είναι σχετική καθώς εξαρτάται από πώς γίνονται οι μετρήσεις. Για παράδειγμα μετρήσεις πάνω από τον ομφαλό και κοντά στην ξιφοειδή απόφυση δίνουν μικρότερες τιμές, αφού το φυσιολογικό πλάτος σε αυτό το σημείο είναι μικρότερο από την περιοχή κοντά στο ομφαλό ή και πιο κάτω.
Τα συμπτώματα που προκαλεί η διάσταση του ορθού κοιλιακού, πέραν της αισθητικής επιβάρυνσης είναι πόνος στη μέση, στην περιοχή της λεκάνης και στα ισχία λόγω της αδυναμίας των κοιλιακών μυών να συγκρατήσουν το βάρος του κορμού.
Πώς δημιουργείται η διάσταση του ορθού κοιλιακού ;
Συνήθως η διάταση του ορθού κοιλιακού εμφανίζεται σε γυναίκες αμέσως μετά την εγκυμοσύνη αλλά μπορεί να εμφανιστεί ακόμη και σε νεογνική ηλικία, ειδικά σε πρόωρα μωρά. Η αιτία ανευρίσκεται στη μεγάλη πίεση που ασκείται στη γραμμή ανάμεσα στους κοιλιακούς μυς (λευκή γραμμή) λόγω του αυξημένου μεγέθους της μήτρας στην εγκυμοσύνη, αλλά εξαιτίας της αύξησης της ελαστικότητας και της χαλάρωση των τοιχωμάτων λόγω της την ορμόνης ρηλαξίνης.
Όλες οι γυναίκες έχουν ένα βαθμό διαχωρισμού των ορθών κοιλιακών μετά τον τοκετό, ο οποίος κανονικά μετά από 8 εβδομάδες λοχείας πρέπει να αποκατασταθεί αυτόματα. Αν αυτό όμως δε συμβεί και το κενό παραμείνει ορατό, τότε μιλάμε για διάσταση του ορθού κοιλιακού και συστήνεται η παραπομπή της γυναίκας σε εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή.
Παράγοντες που αυξάνουν το κίνδυνο εμφάνισης διάστασης του ορθού κοιλιακού
Οι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης διάστασης του ορθού κοιλιακού είναι οι πολλαπλές εγκυμοσύνες, η μεγάλη αύξηση βάρους της εγκύου κατά την εγκυμοσύνη και το βάρος γέννησης του μωρού.
Υπάρχει λύση;
Όπως με αρκετά προβλήματα με την υγεία μας, η καλύτερη λύση είναι η πρόληψη. Σημαντική βοήθεια προς την κατεύθυνση αυτή προσφέρει η σωστή στάση και θέση του σώματος. Συγκεκριμένα, για τη σωστή εναλλαγή από την ύπτια (ξαπλωτή) στην όρθια θέση, πάντα ερχόμαστε πρώτα στη πλάγια θέση, κατόπιν κρεμάμε τα πόδια μας και ύστερα σηκώνουμε τον κορμό πριν σηκωθούμε τελικά όρθιοι. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγουμε τη μεγάλη αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης, και άρα τον κίνδυνο εμφάνισης διάστασης ορθού κοιλιακού.
Θα πρέπει επίσης να αποφεύγεται η γυμναστική με κλασικούς κοιλιακούς από τον τέταρτο μήνα της κύησης. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να αποφεύγουμε να σηκώνουμε βαριά αντικείμενα, ενώ για να σηκώσουμε ένα αντικείμενο από οποιαδήποτε θέση χρησιμοποιούμε τα ισχία μας και τα κάτω άκρα, ερχόμενοι σε ημικάθισμα. Επιπλέον η με την καθοδήγηση εξειδικευμένου φυσικοθεραπευτή και τη χρήση ειδικής ζώνης επιδέσμου μπορούν να εκτελεστούν ειδικές ασκήσεις κατα τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μετέπειτα στη λοχεία που βοηθούν αποτελεσματικά στην αποτροπή εμφάνισης της διάστασης ορθού κοιλιακού.
Θεραπεύεται η διάσταση του ορθού κοιλιακού;
Η θεραπεία της διάστασης του ορθού κοιλιακού είναι κατά βάση συντηρητική, με εκτέλεση ειδικών ασκήσεων υπό την καθοδήγηση εξειδικευμένου φυσικοθεραπευτή. Στις σπάνιες περιπτώσεις εκείνες που η διάσταση δημιουργεί προβολή κάποιου οργάνου διαμέσου του χάσματος (κήλη) η αντιμετώπιση γίνεται χειρουργικά. Τέλος, χειρουργικά γίνεται και η αποκατάσταση του επίμονου αισθητικού προβλήματος, που μπορεί να απασχολεί κάποιες γυναίκες παρά τη βελτίωση των κλινικών συμπτωμάτων.